Non recordo a explosión do Polvorín porque o 22 de xuño de 1943, en que se produciu, eu tiña cinco meses; pero as testemuñas que recollín danme idea cabal do pánico que viviu a cidade. Ás cinco horas e corenta e sete minutos da mañá produciuse o primeiro estoupido no Polvorín grande, o número 9, ubicado onde hoxe están as piscinas do Clube de Suboficiais da Armada, en Caranza; e ás seis o segundo, moitísimo máis forte. O ceo púxose vermello, as rúas cubríronse de vidros rotos, e os balcóns e ventás enchéronse de persoas estarrecidas que coidaban sufrir un ataque dos aliados. Tamén o creron os xefes militares, que deron orde aos soldados de deixar os cuarteis –algúns saíron a medio vestir- para iren aos postos de defensa.
Nunha rúa do centro un home clamou cos puños pechos: -¡Canallas,contra a poboación civil, que dorme! Outro, que ollou a dársena desde o tellado, comentou: -¡Non é un ataque. Debeu de ser a santa Bárbara dun barco! Pero a xente botouse ás rúas, e o alcalde Ballester, que vivía na do sol, esquina Sánchez Barcaiztegui, enriba da tintorería Amigo, saiu en pixama a pedir calma. Foi unha acción aguerrida, que botou a perder cando minutos despois o seu coche, un precioso Buick , levaba a familia á casa de veraneo que tiñan nas Pontes.
Moitas familias buscaron seguridade nos arredores da cidade; algunhas, como a de Antonio Ruibal , nas casas das súas leiteiras, en Cobas. Tamén as monxas do hospicio levaron os nenos, en ringleira, á Malata. Quen mostrou gran serenidade foi don Juan Sobrino, o médico, que vivía na rúa María, á altura da antiga Casa cuna. Ficou un anaco no balcón, moi atento, e logo explicou aos veciños que non era un ataque, senón o Polvorín de Caranza, que explotara.
Malia o medo que provocou, a explosión do Polvorín non causou víctimas porque se conseguiu evacuar as instalacións aos poucos minutos de se descubrir o incendio. O que aínda hoxe non está claro é se o incendio foi accidental ou unha sabotaxe. A versión oficial falou dun accidente, pero hai quen defende con argumentos que non son simple elucubración, que se tratou dunha sabotaxe, quizais dirixida polo goberno británico.
Os ferroláns que superan os oitenta anos recordan os avións ingleses voando sobre a cidade sempre que un submariño alemán entraba no dique. Sospeitábase que en Ferrol había algún espía británico porque ás poucas horas de chegar o submariño aparecía no ceo un avión ingles.
O meu amigo Arcadio de la Vega paseaba a mañá do 2 de abril de 1947 polas praias de Cobas, e ao chegar á do Vilar, detrás da Pena Maior viu un barco de guerra varado e na area unhas balsas salvavidas. No costado líase o nome Freelock. Era unha fragata inglesa, e por eso aquela praia pasou a ser e hoxe é .
Arcadio debeu de ser o primeiro en vela, despois foron chegando algúns veciños de Cobas e logo as autoridades de Mariña e moitos ferroláns curiosos. A fragata Freelock formaba parte da Royal Navy inglesa e fora vendida, nun lote de cincoenta buques, a China. Na noite do 1 de abril ía remolcada por outro buque inglés, o Larkslock, con destino a Shanghai, cando o temporal rompeu o remolque, e chegou á costa. Non se puido poñer a flote e en setembro foi desguazada e vendida como chatarra.
Hai pouco vin a coñecida pintada . Alguén escribira debaixo: