No Simposio Carlos Casares que a Academia Galega organizou esta semana na súa sede falouse moito da fantasía creadora do autor homenaxeado. Naturalmente, o gran fabulador é o das novelas e relatos, pero a inventiva de Casares sorprendía tanto ou máis cando trataba das cousas de cada día, con base real ou non. Gonzalo Navaza recordou o que Casares contaba dos Carballo Calero e Torrente Ballester veciños de Ferrol, que cada vez que se atopaban na rúa, cruzaban un saúdo cerimonioso: -Teña bo día, don Gonzalo. –Igualmente, don Ricardo.
Era falso, claro; pero a actitude solemne de Carballo e o xesto adusto de Torrente facían que parecese certo. A inspiración desta argallada estivo no día en que Carballo rematou brillantemente as oposicións que o converteron no primeiro catedrático de Lingua e Literatura Galegas da Universidade de Santiago. Cando os membros do tribunal, presidido por Filgueira Valverde, se dispuñan a saudalo cordialmente, sen o menor protocolo, Carballo camiñou cara eles con paso marcial e mentres lles estreitaba a man coa cabeza gacha, foilles dicindo, moi serio: –Excelentísimo señor. –Excelentísimo señor. –Excelentísimo señor. Ata a Filgueira lle largou un –Excelentísimo señor. Na primeira versión da fabulación, Casares contaba que Carballo e Torrente se saudaban a dúo cun -Excelentísimo señor, pero debeulle de parecer pouco crible e cambiouna.
Ao que non atopo explicación é á trola que me largou cando me contou que o personaxe chepudo, coas gafas na punta do nariz, que protagoniza as viñetas de Forges, é o cuñado. Presentárallo Forges e era cuspidiño. Moitos anos despois Forges díxome que lamentaba non ter coñecido a Casares, a quen admiraba como escritor e sabía, ademáis, que era conversador amenísimo.
Fabulacións a partir de feitos reais fixo moitas, como a que lle inspirou unha viñeta miña de 1980. Facía referencia a un xuiz de Fuencarral que non autorizara poñer o nome Libertad a unha nena porque lle parecía “extravagante, irreverente y subversivo”.
Anos despois, Casares escribiu un artigo titulado Un nome como unha bomba, no que conta o encontro cunha muller que quixera bautizar a filla co nome Libertad e un xuiz espetoulle que a súa pretensión podía considerarse un atentado contra a seguridade do Estado. A narración acada un ton épico porque a muller decidiu que por riba de todo, a súa nena se chamaría Libertad. E di Carlos, agora en ton dramático:
“Non sabía ata que punto estaba fabricando un auténtico explosivo. Anos despois, aínda cando aquel nome non se podía dicir en voz alta na rúa sen que algunhas persoas se estremecesen, un día, paseando por Barcelona, a neniña soltouse da man da nai e botou a correr. Esta, asustada de que atravesase a rúa e a pillase un coche, púxose a berrar: ¡Libertad, Libertad!. O suceso ocorreu diante dun cuartel da Garda Civil. Por suposto, non será necesario que lles conte aquí todo o que veu a continuación”.
Por moito que o lea, non podo evitar sorrir. I é que as fabulacións de Carlos Casares son, as máis das veces, manifestacións do seu extraordinario sentido do humor.
