Digo “Noiteboa” e as primeiras imaxes que me veñen á mente son da cea familiar na casa dos meus país. Eu, con cinco anos, ledo e emocionado por verme na mesa grande do comedor cos meus irmáns, que esa noite deixaran as súas casas para vir á nosa. Tamén polas viandas a cea de Noiteboa resultaba especial, pero o que a facía única era que mentres eu me gorentaba cos turróns, os mazapáns e demais larpeiradas, a miña familia, como un pequeno orfeón, cantaba a dúas e tres voces unha ampla escolma de cancións románticas e divertidas, de orixe diversa, que os ferroláns fixeran súas. “Quen canta, dúas veces ora”, e aquel repertorio de oracións profanas era un canto á vida familiar e expresión do desexo de seguirmos xuntos no futuro. Eu non podía entendelo así, claro; pero “sentíao” e era feliz. Por iso me gustou un conto de Noiteboa que alguén escribiu nun libro mecanografado e encadernado con engrudo, que merquei, de rapaz, a un chambón. Na primeira páxina ían o título Cuentos e as siglas C. L. S. Varios trataban da cea de Noiteboa e nun, moi gracioso, os personaxes falaban en verso:
-¿Me dais, Marqués, la manzana/ que está al lado de mi hermana?/ Perdón, pero se disfruta/ cuando hay en la mesa fruta.
-De mil amores, Duquesa;/ y esta nuez y aquella fresa.
Pero o meu favorito titulábase Las Nochebuenas de Pedro e contaba que Pedro reloucaba de contento porque, por primeira vez, estaba na cea familiar de Noiteboa, presidida polas dúas avoas, cos pais, os irmáns e os criados. Fóra da casa zoaba o vento e folerpas de neve caían pola chaminea, pero na lareira ardía un tronco de aciñeira que caldeaba a estancia, e a cea decorreu nun ambiente festeiro. E cando os doces feitos polas monxas e o augardente de guindas, caseiro, ían de man en man, cantaron os primeiros aguinaldos:
Esta noche es Nochebuena,
y mañana Navidad;
saca la bota, María,
que me voy a emborrachar.
E todo foi rir ata que unha avoa cantou:
La Nochebuena se viene,
la Nochebuena se va,
y nosotros nos iremos
y no volveremos más.
A Pedro, xeóuselle o corazón. Entendera o significado de “non volver máis”; naquel intre soubo o que a morte supuña e botouse a chorar. Os maiores coidaron que tiña sono e levárono á cama.
Anos despois, Pedro era un escritor de éxito en Madrid. Os irmáns casaran e xuntábanse para cear en Noiteboa, pero el ficaba solteiro -non era cousa de perder todas por unha- e había moito que non ía ao pobo; apenas un illote no océano da súa vida. Era Noiteboa e mentres camiñaba con paso firme pola gran cidade, matinou onde pasar a noite. Tiña tanto para escoller! Podía ir cos amigos ao teatro e cear xuntos; aceptar a invitación dalgunha das moitas familias que se sentirían honradas coa súa presenza; pasala con algunha fermosa admiradora… Mentres non se decidía entrou nun café onde os camareiros aseñoreaban o seu nome, ocupou a mesa do recuncho máis escuro e, matina que matina, durmiu profundamente. Espertou cando as campás das igrexas chamaban á misa do galo. Unha Noiteboa perdida, outra máis! Pedro pensou nas Noiteboas familiares, no pobo, e unha bágoa esbaroulle pola alma.
Un día descubrín que o texto mecanografado era a versión libre dun conto de Pedro Ruiz de Alarcón, datado en 1855 e, a verdade, preféroo ao orixinal.
Feliz Noiteboa.
Muchas veces se escribe, pensando que con los años que uno va cumpliendo, en lo felices que fuimos cuando nos juntabamos la familia y esperando para cenar un algo mejor que diariamente, ya que eran años duros, pero se suplía con el cariño y el amor que nos unían nuestros padres sobre todo la “Vieja” que hacia de tripas corazón para ponernos un plato con lo mejor y con el amor que lo preparaba, hoy todo es mucha hipocresía y consumo, falta lo principal, el amor y el querer de la familia