Amalia, unha das irmás de meu pai, era unha morena preciosa, cunha risa para anunciar dentífricos. Casou con Olegario, un asturiano tan guapo e simpático coma ela, que traballaba de deliñante na Fábrica de Armas de Trubia, e naquela vila pequena crearon o seu fogar. Tiña eu oito anos cando meus pais acordaron visitalos, aproveitando que o Arsenal C. F. ía xogar co Trubia, e podiamos viaxar no “Pegaso” de Bazán, cos xogadores. Gustoume toda a familia: a nai do meu tío, unha velliña diminuta, de loito rigoroso, cun cento de medallas de santos penduradas do pescozo, dos que cada noite me contaba a vida e milagres; meu curmán Olegario, mozo de vinte anos, xogador de fútbol en modestos, pero cun clube de fans, feminino, que nin Cristiano Ronaldo; e sobre todo, meu curmán Vicente, encantador coma o Tony Perkins da película Aimez vous Brams?
Era un ano máis novo que o irmán, pero dedicoume todo o tempo e, ao saber que me gustaba o debuxo, aprendeume a facer a cara dun pallaso moi gracioso, con poucas liñas. Vicente levoume a todas partes, falándome, facéndome rir, mostrándome cousas novas… Era tan divertido e xeneroso, que non tardei en admiralo e querelo.
A víspera da volta a Ferrol fomos ao Casino. Aquel non era un Casino clasista, que entraban todos os veciños e Vicente díxomo; pero, aínda así, fun cohibido. Era mediodía e, chiscándome un ollo, preguntoume:
–¿Te apetece un vermú?
Eu non sabía que era un vermú, pero dixen que si, e foi un acerto porque, cunhas olivas recheas de anchoa, me soubo a gloria. O día era precioso, o sol aloumiñábame e souben que estaba a vivir un momento de felicidade plena, alí, en Trubia, co meu curmán Vicente.
Cando o camareiro veu recoller as copas baleiras, vin o xelo derretido na miña e collina para apurar o último grolo. O camareiro comentou, burlón:
-¡Hale, gallego tenías que ser!
Eu era timidísimo e sentín tanta vergoña que me puxen vermello ata as orellas; pero ademais, por primeira vez comprobei que “gallego” podía ser unha aldraxe. Busquei, coa ollada, a axuda de Vicente e descubrín, abraiado, que tamén el ría. Doeume tanto, que alí mesmo deixei de querelo e aquela tarde non quixen acompañalo e pola noite non durmín co desgusto.
Á mañá seguinte o bus saía cedo cara Ferrol e meus tíos e curmáns viñeron despedirnos. Eu ía calado, cos ollos no chan, e todos pensaron que tiña sono. Subimos ao bus e sentei a carón dunha xanela. O motor estaba a quencer e, fóra, a familia seguía saudándonos coas mans, enviándonos bicos e sorrisos, sen que eu respondese a nada. Non me despedira de Vicente, nin lle agradecera as súas atencións; sabía que non facía ben, pero decepcionárame tanto e sentíame tan anguriado …
A noite fora fría e os vidros das ventás tiñan unha capa grosa de xeada. Puxen o dedo no cristal e empecei a debuxar aquel pallaso que el me aprendera. O bus púxose en marcha, volvín a cabeza axiña e vinos aos catro, surrindo e dicíndonos adeus. Non sei se cheguei a corresponderlles; pero sei que as bágoas me chegaron aos beizos e cando ollei o debuxo do pallaso na xanela descubrín que dúas pingas se desprenderan dos seus ollos en cruz, e choraba tamén.
Aquel pallaso é o primeiro debuxo que, desde hai 60 anos, fago para gañarme os nenos da familia e dos amigos, os alumnos máis novos dos colexios… E nunca falla.
Precioso Siro.
Non nos entenden. Pero tampouco nos damos a valer.
Apertas
Cara a Turbia ía conducindo meu pai un camión na columna carmiño de Oviedo. Tiña 14 anos no 36. Requisáranlle o camión a meu avó e, para non o perder, non se ocurriu mellor cousa ca preguntar se o podía conducir o rapaz… un soldado de carballo choraba tamén pero pola muller, os fillos e o destino incerto…
Meu pai mandoulle meter a manivela nas élites do radiador. Fumaba o coche.
Que pasou. _ Rompeu o motor.
A súa carga construíuse nos outros camións e, eles dous, pila noite, comezaron o camiño de volta…