Charles Chaplin aborrecía o Nadal e morreu o 25 de decembro de 1977. Foi, quizais, a súa última humorada. Admirable en tantos aspectos, seica o seu comportamento en múltiples relacións amorosas obtería poucas veces un aprobado pelado e demasiadas un suspenso. Era home con luces e sombras, coma tantos ou coma todos; pero con el morreu tamén Charlot, o vagabundo, e ese foi todo luz.
Descríbese, decote, como un personaxe traxicómico, pero non é tal. Charlot é, coma Don Quixote, un personaxe humorístico. O gran personaxe humorístico desde o fidalgo manchego, o máis grande da séptima arte; onde tan ben se estudou a lección de Cervantes. Charlot non é un cabaleiro, senón un pillabán de triste figura; pero tamén el, xeneroso e destemido, desfai os entortos que atopa no camiño. Por iso nos divirte e nos conmove.
O Nadal é a festa da familia e, sobre todo dos nenos. Chaplin aborrecía o Nadal porque nin tivo familia, nin puido ser neno; porque medrou na miseria máis atroz, con vivencias arrepiantes; e porque, coma aquel neno que el fora, hai millóns no mundo. A todos e a el mesmo recordounos, en 1921, na película que en España se titulou “El chico”; coa participación estelar de JacKie Coogan, actor seis anos, ao que descubrira como bailarín nun vaudeville. Non é unha película do Nadal, pero é unha película para o Nadal; un precioso conto en imaxes, sen palabras; e eu véxoa cada ano coas miñas netas.
Son moitos os autores de boísimos contos de Nadal escritos. O máis popular segue a ser o que Dickens fixo para nenos, en 1843, editado en España co título Canción de Navidad. O éxito editorial nunha Gran Bretaña recentemente industrializada foi enorme e contribuiu a trocar “o espírito do Nadal” na celebración comercial que hoxe coñecemos. A min gústame, por divertido, o titulado “As tres misas”, de Alphonse Daudet, no que o demo toma o feitío do monaguillo dun crego comellón e téntao para que pense na cea pantagruélica que o agarda, e celebre as misas do galo polo atallo. O crego faino así: brinca sobre os versículos, non remata a epístola, reduce o Evanxeo, non di o credo…, e logo, na cea, come tanto que morre da enchenta. Ao chegar ao Ceo, o Xuiz Supremo, irado, non o deixa entrar e condénao a celebrar no mundo terreal 300 misas do galo, con xeito. Como puiden esquecer a Daudet cando deseñei a Praza do Humor! Non teño perdón. 300 caricaturas debería facerlle, como penitencia.
Porén, as miñas preferencias son para o conto de Chejov, no que Vanka, un neno ruso, de nove anos, que aprende oficio na casa dun zapateiro, escribe en segredo ao avó, o seu único parente, a noite de Noiteboa, mentres os amos van á misa do galo. Cóntalle que lle pegan, que non lle dan de comer, que dorme no portal, irto de frío… Pídelle que veña por el e promételle ser bo, obedecelo en todo e coidarlle o rabaño. Despois mete a carta nun sobre e pon o enderezo: “Na aldea. Para o meu avó Constantino Makarich”, e sen que ninguén o vexa, corre a botala no buzón de correos, como lle dixera o aprendiz do carniceiro. Nin nome da aldea, nin selo postal; pero aquela noite Vanka durmíu coma un anxo e viu en soños como o avó lía a carta aos veciños e o can Serpe meneaba o rabo.
