Unha extraña asociación de ideas levoume a relacionar a campaña electoral coas feiras da miña infancia, en Ferrol, tan distintas ás de agora, todas iguais e igualmente aburridas. Engaiolábame aquel rebumbio, con tantas cousas que ver e tanta xente disposta a velas; e gardo na memoria as imaxes esvaídas do vello cego que contaba crimes horrendos en verso, e de Juan “o xordo”, que poñía mesas longuísimas ateigadas de libros, que eu folleaba e lía a cachiños cando me gorentaban.
Na feira vin moitas veces a medium que lía o pensamento; o paxariño que sacaba dunha caixa os sobresda sorte; o faquir que comía bombillas e se deitaba nunha alfombra de cravos; o curandeiro que durmía lagartos grandes e gordos apretándolles a gorxa para mostralos panza arriba e explicar de onde lles sacaba aquela graxa que vendía en pequenas caixas redondas e era a panacea contra a reuma. Pero de todos os protagonistas da feira ningún me gustaba tanto coma o charlatán de Valladolid, do que non cheguei a saber o nome. Non viña sempre, pero cando o facía alí estaba eu no corro de curiosos, atraídos coma panchos polo engado da súa palabra.
Contounos que era neto de Botín Colorado, así chamado porque calzaba botas vermellas cando ía ás feiras de Valladolid, Medina del Campo, Tordesillas, Olmedo e Peñafiel cun retrete portátil ao lombo, mentres berraba:
A la caga, a la mea,
El Botín Colorado.
¿Quién por tres cuartos
no caga sentado?
Cando aparecía un cliente, pousaba o retrete no chan para que sentase, cubríao cun saco amplo que só deixaba verlle a cabeza a través dun buraco, e alí, rodeado de xente, o apurado aliviaba a tripa.
O neto trocara o retrete polo engano e o enxeño, e fixérase charlatán. Era, coma todos os charlatáns, un pícaro do século XX que enganaba, pero non mentía. A súa elocuencia nutríase dos recursos creados polos devanceiros da profesión: –No le voy a cobrar ni cinco, ni cuatro, ni tres…
Un día, trouxo a vender gafas de sol para varóns ao prezo de dous pesos. Ninguén llas quixo. Chufounas canto puido, abriunas e pechounas para que se vise que eran irrompíbeis. Púxoas e moveu a cabeza en todas as direccións para mostrar o ben que sentaban… Nada. Seguían sen querelas. Entón o charlatán quitou a chaqueta, púxose serio e dixo. –¿No las quieren? ¡Pues yo no vuelvo a casa con ellas! Cuestan diez pesetas, pero a quien me dé un billete de cinco duros, yo le doy las gafas y le devuelvo su dinero. Primeiro un, logo outro, dous, tres máis… Ao pouco o charlatán tiña nas mans vinte ou trinta billetes de cinco pesos. Entón empezou a repartir as gafas entre os que lle deran os cartos, e logo, con moita calma, gardou os billetes de cinco pesos nun peto, sacou un feixe de billetes dun peso do outro, e foi dando tres pesos a cada comprador, mentres explicaba: –Yo les dije que a quien me entregase un billete de cinco duros, le daría las gafas y le devolvería su dinero; el suyo, pero no el mío.
Os enganados tiveron que achantar porque os que non picaran estouparon nunha enorme gargallada e aplaudiron, mentres o charlatán saudaba cunha breve inclinación de cabeza.
Espero non ofender a ninguén se digo que aquel enxeñoso charlatán de feira daría mitins espléndidos, con calquera partido político, nesta campaña electoral. Con durísima competencia, claro.
