En Sevilla, no século XVI, os negros libertos e os escravos autorizados polos amos participaban con profunda fe cristiá nas procesións do Corpus, como membros de cofradías creadas para eles por bispos da diócese; e cada ano eran recibidos por gran parte dos asistentes con aldraxes, asubíos e “burlas de boca”.
En febrero de 2006, durante o partido de fútbol Zaragoza – Barcelona, unha parte do público local dirixiu ao xogador camerunés Samuel Eto´o todos os alcumes racistas imaxinábeis, que culminaron con centos de voces reproducindo as dos simios.
Nos catro séculos entre un e outro feitos, os españois demostramos que a escravitude dos negros non nos creaba problemas de conciencia e que soberbia e cubiza son a base do racismo máis cruel. A xenreira ás cofradías dos negros esplicouse con argumentos teolóxicos: “Aunque, como dice Nuestro Señor Jesucristo, se puso en la cruz por todos y nuestra madre la Iglesia no excluye a los negros, en ella hay órdenes y grados como los hay en el cielo”. E con razóns mundanas: “Es contra buen orden y razón natural que siendo los hermanos de dicha cofradía esclavos (…), quieran competir con las demás cofradías de gente blanca”. Enténdese que os negros non puidesen acceder ao sacerdocio, á universidade, á milicia, nin a un gremio artesanal; que no teatro aparecesen como personaxes cómicos e Quevedo e Góngora competisen en facelos máis risíbeis nos seus versos.
No Museo de Escultura de Valladolid exponse unha talla en madeira, policromada, do século XVI, que representa o milagre dos santos Cosme e Damián, irmáns e médicos, cando cortaron a perna dun negro morto e trasplantáronlla ao un diácono enfermo de gangrena. O curioso deste relevo é que o negro está vivo, laiándose no chan; e así se mostrou moitos anos no convento de San Francisco, sen que se alporizase ninguén. É tolería do artista, claro; pero na novela El celoso extremeño, Cervantes presenta un escravo negro castrado. E el reflectía a realidade.
En 1863, a Sociedade Antropolóxica de Londres determinou que a raza branca é, intelectualmente, superior á negra, e desde entón hai en España quen o cre. A José María Pemán esa convicción produciulle tal éxtase, que se propuxo colaborar co Supremo Creador “en la labor magna y única de blanquear rostros y abrir los ángulos encefálicos, para meter en ellos el pensamiento luminoso y civilizador de la bendita raza de Castilla”.
Na radio da miña infancia oíase, a todas horas, a Antonio Machín preguntando a un pintor por que non pintaba anxos negros. Era a canción protesta da época contra o racismo. Desde os anos setenta a miña é o Romance de la niña negra, do arxentino Rafael Amor sobre un poema de Luis Cuné: “Toda vestida de blanco/ almidonada y compuesta,/ en la puerta de su casa/ estaba la niña negra./ Las otras niñas del barrio/ jugaban en la vereda,/ las otras niñas del barrio/ nunca jugaron con ella./ En un silencio sin lágrimas/ lloraba la niña negra.”
E un día, toda vestida de branco, nun féretro de pino levaron á nena negra, e á presenza de Deus un anxo branco lévaa. Deus míraa docemente, aloumíñalle a cabeza e ponlle un lindo par de alas brancas. Despois Deus chama a todos os anxos e dilles: -¡Jueguen con ella!
