Ferrol, Ferrol, Ferrol, onde eu nacín: Xosé

Hai poucos días coñécín nunha cidade galega, que non é a nosa, a unha rapaza co síndrome de Down. Os pais tiñan dous varóns e foron pola nena, pero en canto a nai soubo que a criatura viña con esa discapacidade, non quixo vela; nin tampouco o pai, nin os avós. Pretendían que os servizos sociais da Xunta se ocupasen dela, e foron os tíos -o irmán do pai e a muller- quen se converteron en pais adoutivos. A rapaza ten agora quince anos, é cariñosísima –como todos estes nenos- e moi graciosa; saca boas notas na escola, está sempre alegre, relaciónase cos veciños, e faise querer por cantos a tratan. Os pais adoutivos din que lles leva dado infinitas satisfaccións, pero os biolóxicos, que a ven a diario pola rúa, teñen problemas de conciencia e aínda hoxe reñen cos irmáns por criala.

Que distinta esta familia da de Xosé, un home de Ferrol que naceu con este mesmo síndrome, con quen convivín varios veráns en Valdoviño, nos anos sesenta. Morréralle o pai, pero a nai, as dúas irmás, os cuñados e os sobriños adorábano.

E non me estraña porque Xosé –que tiña os mesmos anos ca min, aínda que aparentaba moitos nenos- era encantador e queriámolo todos. Baixiño, gordecho, peiteado con raia a un lado, sempre inmaculado, ía dun grupo a outro camiñando a modo, con pasos longos e as mans cruzadas atrás. Gustáballe estar cos homes e imitar os seus acenos, pero quería aos nenos e disgustábase cando as nais lles reñían. Tiña problemas coa fala, pero aprendera a expresarse con poucas palabras, sempre en galego e con “geada”.

-Xosé, que baixiño es.

-¡Ben cheja!

Nada lle parecía mal, aceptaba e facía bromas con gran sentido do humor, e sempre levaba o riso nos beizos. Comigo pasaba moito tempo, tomando refrescos no mentres posaba para que lle fixese retratos; e cada vez que eu erguía a cabeza para miralo, atopábao bisqueando os ollos, recachando o narís, sacando a lingua, ou todo a un tempo. Eu simulaba enfadarme, e el ría, ría, ría… Ás veces facíamo peor. Se estabamos no bar e algunha moza de pantalón curto viña poñer un disco na máquina que había detrás de nós, Xosé dicía: -¡Mira, mira!, e abría a man todo o que poodía, estirando os dedos e ameazando con darlle unha azouta no cu. Eu poñía cara de espanto, suplicáballe que non o fixese, e el escachaba coa risa.

Pero unha tarde, mentres ollabamos desde o souto do Gitano a praia da Frouxeira baixo o sol e chea de xente, vimos vir, costa arriba, pola estrada, unha muller que levaba en silla de rodas á filla, unha moza preciosa duns vinte anos, que non andaba desde os tres, por mor da poliomelite. Eu coñecíaas, así que ao chegar á nosa altura, saudámonos e a rapaza agasallounos cun sorriso. Quedamos ollándoas, calados, ata que desapareceron na curva do camping; entón Xosé miroume co rostro descomposto, os ollos chorosos, e díxome con voz afogada: .¡Que pena, que pena! E marchou para que non o vise enxoitar as bágoas.

Hai moitos anos que non vexo a Xosé, pero vive, en Ferrol, polo Ensanche, agarimado pola familia, na que xa ten sobriños netos. Falei del en pasado porque, aínda que ten setenta anos, leva varios con Alzheimer e non recoñece a ninguén. Pero segue tan bo coma sempre, e sei que recibe a calquera que chegue, coa ollada máis doce e o sorriso máis amplo.


Deixa un comentario